Senin, 08 November 2010

17 Macam Pupuh Sunda



Pupuh adalah bentuk puisi tradisional bahasa Sunda yang memiliki jumlah suku kata dan rima tertentu di setiap barisnya. Terdapat 17 jenis pupuh, masing-masing memiliki sifat tersendiri dan digunakan untuk tema cerita yang berbeda.

Asmarandana, bertemakan cinta kasih, birahi.
Contoh pupuh:
PIWURUK SEPUH
Ngariung di tengah bumi,
pun biang sareng pun bapa,
jisim abdi diuk mando,
husu ngupingkeun pituah,
piwejang ti anjeunna,
pituduh laku rahayu,
piwejang sangkan waluya.


Balakbak, bertemakan lawak, banyolan
Contoh pupuh:
DAYEUH BANDUNG
Dayeuh Bandung kiwari teuing ku rame-araheng,
gedong-gedong pajangkung-jangkung wangunna-alagreng,
tutumpakan-tutumpakan balawiri lalar liwat-garandeng.


Dangdanggula, bertemakan ketentraman, keagungan, kegembiraan
Contoh pupuh:
MILANG KALA
Dinten ieu estu bingah ati,
ku jalaran panceg milang kala,
kenging kurnia ti Alloh,
rehing nambahan taun,
tepung taun umur sim abdi,
henteu weleh neneda,
ka Gusti Nu Agung,
malar umur teh mangpaat,
tebih bahla turta pinarinan rijki,
sumujud ka Pangeran.


Durma, bertemakan kemarahan, kesombongan, semangat
Contoh pupuh:
LEMAH CAI
Nagri urang katelah Indonesia,
diriksa tur dijaring,
sumirat komarana,
berkahna Pancasila,
ageman eusining nagri,
yu sauyunan,
ngawangun lemah cai.




Gambuh, bertemakan kesedihan, kesusahan, kesakitan
Contoh pupuh:
KADUHUNG
Kaduhung sagede gunung,
kuring sakola teu jucung,
lalawora resep ulin,
hanjakal tara ti heula,
ayeuna kari peurihna.


Gurisa, bertemakan khayalan
Contoh pupuh:
SI KABAYAN
Si Kabayan lalamunan,
pangrasa bisa nyetiran,
motor atawana sedan,
poho keur eundeuk-eundeukan,
na dahan emplad-empladan,
gujubar kana susukan.


Jurudemung, bertemakan kebingungan
Contoh pupuh:
ADIGUNG
Lolobana mungguh jalma,
embung hina hayang agung,
hayang hirup mukti,
tapina embung tarekah,
tinangtu mo bakal nanjung.


Kinanti, bertemakan penantian
Contoh pupuh:
KANYAAH INDUNG
Kanyaah indung mo suwung,
lir jaladri tanpa tepi,
lir gunung tanpa tutugan,
asihna teuing ku wening,
putra teh didama-dama,
dianggo pupunden ati.


Lambang, bertemakan lawak dengan aspek renungan
Contoh pupuh:
WAWANGSALAN
Dialajar wawangsalan,
saperti tatarucingan,
cik naon atuh maksudna,
teangan naon wangsalna,
gedong ngambang di sagara,
ulah kapalang diajar,
keuyeup gede di lautan,
kapitineung salawasna.



Magatru, bertemakan penyesalan
Contoh pupuh:

KASAR - LEMES
Dupi irung lemesna teh nya pangambung,
pipi mah disebat damis,
upami buuk mah rambut,
ceuli sok disebat cepil,
kasarna angkeut mah gado.


Maskumambang, bertemakan kesedihan yang mendalam
Contoh pupuh:
BUDAK JAIL
Anak manuk dikatepel budak jail,
jangjangna getihan,
rek hiber teu bisa usik
duh manusa kaniaya.


Mijil, bertemakan kesedihan yang menimbulkan harapan
Contoh pupuh:
NUNGTUT ELMU
Najan cicing nya di tepiswiring,
kade ulah bodo,
kudu tetep nungtut elmu bae,
sabab jalma nu loba pangarti,
hirup tangtu hurip,
mulus tur rahayu.


Pangkur, bertemakan perasaan sebelum mengemban sebuah tugas berat
Contoh pupuh:
KA SAKOLA
Seja miang ka sakola,
rek diajar nambahan elmu pangarti,
pigeusaneun bekel hirup,
sabab mungguhing manusa,
kudu pinter beunghar ku elmu panemu,
komo jaman pangwangunan,
urang kudu singkil bakti.


Pucung, bertemakan rasa marah pada diri sendiri
Contoh pupuh:
TATAKRAMA
Mangka inget tatakrama sopan santun
tanda jalma iman,
nyarita jeung amis budi,
da basa mah lain barang anu mahal.





Sinom, bertemakan kegembiraan
Contoh pupuh:
TATAR SUNDA
Tatar Sunda estu endah,
lemah cai awit jadi,
sarakan asal gumelar,
amanat Ilahi Robbi,
titipan nini aki,
wajib dijaga dijungjung,
basa katut budayana,
padumukna luhung budi,
insya-Allah tatar Sunda karta harja.


Wirangrong, bertemakan rasa malu akan tingkah laku sendiri
Contoh pupuh:
SIEUN DORAKA
Kuring moal deui-deui,
gaduh panata nu awon,
ngabantah nu jadi indung,
sieun dibendon ku Gusti,
kawas Dalem Boncel tea,
doraka ti ibu-rama.


Ladrang, bertemakan sindiran
Contoh pupuh:
MOKAHAAN
Aya hiji anak bangkong leutik,
mokahaan,
maksudna ngelehkeun sapi,
nahan napas antukna bitu beuteungna.

1 komentar:

  1. Tempatnya Berbagi Catatanku: 17 Macam Pupuh Sunda >>>>> Download Now

    >>>>> Download Full

    Tempatnya Berbagi Catatanku: 17 Macam Pupuh Sunda >>>>> Download LINK

    >>>>> Download Now

    Tempatnya Berbagi Catatanku: 17 Macam Pupuh Sunda >>>>> Download Full

    >>>>> Download LINK pD

    BalasHapus